Wiewiórka – mała akrobatka lasów
Wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris) to jedno z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt polskich lasów. Ten niewielki, zwinny gryzoń o charakterystycznym puszystym ogonie jest stałym elementem krajobrazu zarówno lasów, jak i parków miejskich. Wiewiórki od wieków fascynują ludzi swoją zwinnością, energią i urokliwym wyglądem. Ich rude futro, chociaż zdarza się również w innych odmianach kolorystycznych, jest ich znakiem rozpoznawczym. Wiewiórka, choć jest mała, odgrywa ważną rolę w ekosystemie leśnym, będąc zarówno zapobiegliwym zbieraczem nasion, jak i sprytnym poszukiwaczem pożywienia.
Wiewiórki są stosunkowo małymi zwierzętami – dorosłe osobniki osiągają długość ciała około 20–25 cm, a ich puszysty ogon, często niemal równie długi jak reszta ciała, stanowi dodatkowe 15–20 cm. Ogon pełni wiele funkcji: pomaga w utrzymaniu równowagi podczas skoków między gałęziami, służy jako narzędzie komunikacji, a zimą chroni przed utratą ciepła, gdy zwierzę owinie się nim podczas snu. Wiewiórka posiada ostre pazury, które umożliwiają jej sprawne wspinanie się po drzewach oraz manipulowanie różnymi przedmiotami, takimi jak orzechy czy szyszki.
Życie wiewiórki to nieustanne poszukiwanie pożywienia i gromadzenie zapasów na zimę. Jest ona prawdziwym mistrzem w organizowaniu spiżarni – przez całe lato i jesień wiewiórki gromadzą orzechy, żołędzie, nasiona i grzyby, które zakopują w różnych miejscach na swoim terytorium. Choć często zdarza się, że wiewiórki zapominają o swoich skrytkach, to właśnie dzięki temu przyczyniają się do rozsiewania nasion, co ma istotny wpływ na odnowę lasów. Ich dieta jest bardzo zróżnicowana – wiewiórki jedzą nie tylko nasiona i orzechy, ale również grzyby, jagody, a nawet owady czy ptasie jaja, gdy inne źródła pokarmu są niedostępne.
Wiewiórki są zwierzętami dziennymi, aktywnymi głównie wczesnym rankiem i późnym popołudniem. Cały dzień spędzają na przemieszczaniu się po drzewach w poszukiwaniu jedzenia i doglądaniu swoich skrytek. Ich niesamowita zwinność i zdolność do wykonywania dalekich skoków między gałęziami sprawiają, że wiewiórki są prawdziwymi akrobatkami lasu. Potrafią one przemieszczać się z jednego drzewa na drugie, przeskakując odległości nawet do kilku metrów. Ich życie toczy się głównie na wysokościach, gdzie są bezpieczniejsze przed drapieżnikami takimi jak lisy czy kuny.
Jednym z najbardziej fascynujących aspektów życia wiewiórek jest ich gniazdo, zwane „kotiłem”. Gniazda te, budowane na wysokości, w rozwidleniach gałęzi, są misternie utkane z gałązek, liści i mchu. Wiewiórki tworzą je nie tylko po to, aby zapewnić sobie bezpieczne miejsce do spania, ale również by schronić się przed zimnem i drapieżnikami. Wiewiórki mogą mieć kilka takich gniazd na swoim terytorium i regularnie zmieniać miejsce pobytu, co jest formą zabezpieczenia przed potencjalnymi zagrożeniami.
Choć wiewiórki są zwierzętami samotnymi, czasami można zaobserwować ich społeczne zachowania. W zimie, zwłaszcza podczas mroźnych dni, kilka osobników może dzielić jedno gniazdo, aby się ogrzać. Jest to jednak raczej wyjątek niż reguła, ponieważ wiewiórki na co dzień preferują samotność i pilnie strzegą swoich zapasów przed innymi przedstawicielami swojego gatunku.
Wiewiórka pospolita, choć urocza i często spotykana, jest również narażona na różne zagrożenia. Do największych z nich należy utrata siedlisk związana z wycinką lasów, a także rosnąca liczba drapieżników. Mimo to, dzięki swojej zdolności do adaptacji, wiewiórki radzą sobie również w środowiskach miejskich, gdzie często spotykamy je w parkach i ogrodach. Ważne jest, aby pamiętać, że dokarmianie wiewiórek w parkach miejskich powinno odbywać się z umiarem i z odpowiednim pokarmem – najlepiej orzechami laskowymi lub włoskimi bez soli i dodatków.
Wiewiórka jest nie tylko pięknym i zwinnych mieszkańcem lasów, ale także ważnym elementem przyrody, przyczyniającym się do rozsiewania nasion i odnowy lasów. Obserwowanie tych sprytnych stworzeń w ich naturalnym środowisku to przyjemność, która pozwala nam lepiej zrozumieć złożoność i piękno ekosystemów leśnych.