Sarna – delikatny mieszkaniec lasu
Sarna, jedno z najczęściej spotykanych zwierząt w polskich lasach, jest symbolem gracji i delikatności. Te niewielkie jeleniowate, choć płochliwe, są często obserwowane na polanach, w zaroślach oraz na skraju lasu. Sarny, dzięki swojemu subtelnemu wyglądowi i wdzięcznemu ruchowi, zyskały sobie miejsce w wielu kulturach jako uosobienie piękna natury. W Polsce można je spotkać niemal w każdym lesie, od nizin po góry, co czyni je jednym z najbardziej rozpowszechnionych ssaków w naszym kraju. Jednak ich życie w lesie, choć wydaje się idylliczne, pełne jest wyzwań i zagrożeń, które wpływają na ich codzienne funkcjonowanie.
Sarna jest stosunkowo niewielkim przedstawicielem rodziny jeleniowatych – dorosłe osobniki ważą zwykle od 15 do 35 kg. Samce, zwane kozłami, wyróżniają się niewielkimi, prostymi rogami, które zrzucają co roku, zwykle na przełomie października i listopada, a nowe poroże zaczyna rosnąć już na początku roku. Samice, zwane koźlętami, są nieco mniejsze i nie posiadają rogów. Sarny prowadzą osiadły tryb życia i są bardzo terytorialne – każdy kozioł broni swojego rewiru, zaznaczając go poprzez ocieranie rogów o drzewa oraz wydzielanie specjalnych substancji zapachowych.
Sarny żyją w niewielkich grupach, zwykle składających się z samicy i jej potomstwa. Ich dieta jest bardzo zróżnicowana – zimą żywią się głównie korą, pędami i gałązkami drzew, natomiast latem preferują soczystą trawę, zioła, młode pędy krzewów oraz owoce. Dzięki takiej różnorodności pokarmowej są w stanie przetrwać nawet w trudnych warunkach, jakie niesie za sobą zima. Wiosną, na początku czerwca, samice rodzą jedno do trzech młodych, które przez pierwsze tygodnie życia są ukryte w trawie, aby chronić się przed drapieżnikami.
Mimo że sarny wydają się być zwierzętami spokojnymi i łagodnymi, w okresie rykowiska, które przypada na koniec lipca i początek sierpnia, samce stają się bardziej agresywne i walczą o samice. To właśnie w tym czasie można usłyszeć charakterystyczne „bekanie” sarny – dźwięk, który wydają samce podczas zalotów. Sarny są aktywne głównie o świcie i zmierzchu, co sprawia, że najlepiej obserwować je wczesnym rankiem lub pod wieczór.
Życie sarny w lesie jest pełne wyzwań. Muszą unikać nie tylko drapieżników, takich jak wilki, rysie, czy lisy, ale także zagrożeń ze strony człowieka – wypadków drogowych, kłusownictwa czy utraty siedlisk spowodowanej wycinką lasów. Dlatego ważne jest, abyśmy chronili ich naturalne środowisko i dbali o zachowanie bioróżnorodności w polskich lasach.
Obserwacja sarny w jej naturalnym środowisku może być niezwykle satysfakcjonującym doświadczeniem. Kluczem do udanego spotkania z tymi zwierzętami jest cisza i cierpliwość – sarny są bardzo czujne i nawet najmniejszy hałas może je spłoszyć. Jednak dla tych, którzy potrafią docenić subtelne piękno natury, spotkanie z sarną będzie niezapomnianym przeżyciem.